جهان بدون موسیقی شاید جایی بود کسالت آور، موسیقی قطعا پدیدهایست که زندگی را زیباتر کرده و گاهی اوقات مانند پناهگاهی برای فرار از روزمرگی و مشکلات است.
موسیقی کلاسیک را بسیاری سرآمد این هنر میدانند، زادگاه هنرمندانی که میتوان آنها را نابغه خواند. آثار این هنرمندان نام آشنا به نوعی دنیا را تحت تاثیر خود قرار دادند و تحولی بپدند در دنیای رنگارنگ موسیقی. کنسرتوها یا قطعات موسیقی زیبا و بسیار نام آشنایی در دنیای موسیقی وجود دارند، قطعاتی که نامهای بزرگی در پشت ساختشان قرار گرفته، اما اینکه کدامیک بهترینند شاید انتخاب سختی باشد. در این مقاله به معرفی بهترین کنسرتوهای موسیقی پرداختیم.
● کنسرتوی امپراطور اثر بتهوون
آخرین اثر پیانوی بتهوون، قطعهای مهیج، اصیل، چالش برانگیز و البته فراموش نشدنی است که در بین سالهای ۱۸۰۹ تا ۱۸۱۱ نوشته شد و یکی از پنج ساختهی بتهوون با پیانو بود که متاسفانه خود او موفق به اجرای آن نشد. این قطعه اما بر خلاف اسمش هیچ ارتباطی با هیچ امپراطوری ندارد و در واقع بتهوون آن را برای رادولف، که حامی اصلی اش در آن زمان بود، ساخته است. این کنسرتو به طور غیر معمولی با کادِنزا (نوازندگی انفرادی) شروع میشود و با حرکتی آهسته و بهشت گونه ادامه مییابد و در انتها پایانی بهاری را با خود دارد.
● کنسرتو کلارینت اثر موتزارت
شاید بتوان گفت هیچ آهنگسازی نتوانسته برای کلارینت قطعهای به مانند کنسرتوی موتزارت بنویسد. موتزارت در هر مرحله بهترین ویژگیهای این ساز را به نمایش میگذارد. این قطعه بی شک یکی از بزرگترین و باشکوه ترین قطعات تاریخ موسیقی است و از سه بخش تند و بانشاط (Allegro)، ملایم وآهسته (Adagio) و دوباره با نشاط (Rondo: Allegro) تشکیل شده است.
● کنسرتوی ویولون اثر برامس
کنسرتوی ویولونِ برامس در بین قطعات عاشقانه، واقعا یکی از بی نظیرترین هاست. این قطعه دامنهی احساسی فوق العاده ای دارد که ویولون آن را به نحوی شایسته خلق کرده است.
برامس این کنسرتو را برای دوست صمیمیاش یوزف یواخیم نوشت، که ویولونیستی بزرگ در دوران خود بود.
● کنسرتوی ارکسترا اثر بارتوک
هیچ سولیستی در این کنسرتو وجود ندارد، اما همهی سازها نقش مهمی را در این قطعه ایفا میکنند و اثری بینظیر، آمیخته به شکوه، احساسات و نبوغ را در پنج بخش ارائه میدهند. بارتوک و خانوادهاش در ۱۹۴۰ از اروپای جنگ زده به ایالات متحده رفتند و مدتها برای گذران زندگی با چالشهای مختلف دست و پنجه نرم میکردند، بعدها بارتوک به ارکستر سمفونیک بوستون پیوست و با استقبالی بی نظیر رو به رو شد و در ۱۹۴۴ این قطعه را در این ارکستر به اجرا درآورد که از آن زمان تاکنون، یکی از محبوب ترین کنسرتوهای موسیقی است.
● کنسرتوهای براندنبورگ اثر باخ
کنسرتوی براندنبورگ باخ، مجموعهای شامل شش قسمت است که هر شش کنسرتو، لایق قرار گرفتن در بین بهترینهای دنیا هستند. هر کدام از این قطعات برای سازهای مختلفی ساخته شده اند. به طور مثال، در سمفونی شماره ۵ ویولون، فلوت و هارپسیکورد سازهای اصلی هستند.
تاریخ ساخت این قطعات مشخص نیست، باخ نسخه خطی آنها را در ۱۷۲۱ منتشر ساخت اما ممکن است که این کنسرتو را چند سال قبل از آن نوشته باشد.
● کنسرتوی ویولون سل اثر الگار
صدای واضح و رنج گستردهی ویولون سل، برای آهنگسازان بسیار الهام بخش بوده و الگار هم از این موضوع مستثنی نیست. در این کنسرتو، او از حداکثر قابلیت های ویولون سل بهره برده و با استفاده از زبان موسیقی بی نظیری که منحصر بفرد به خود اوست، لحظاتی از شکوه، اشتیاق و اضطراب را مجسم میسازد. این قطعه آخرین کار بزرگ الگار بود که در ۱۹۱۹ ساخته شد، اما در ابتدا تنها نمایشی پر سر و صدا بود و دههها طول کشید تا محبوبیت امروزش را بدست آورد، محبوبیتی که آن را مرهون ژاکلین دوپره و زحماتش برای بازسازی و تنظیم این قطعه است.
● کنسرتوی ترومپت اثر هایدن
درخشان ترین ساز که توسط آفتابیترین آهنگساز به کار گرفته شده! چه چیزی را میتوان دربارهی کنسرتوی ترومپت هایدن دوست نداشت؟ این قطعه زیبا را هایدن در ۱۷۹۶ برای دوستش آنتون ویندیگر که استاد و سازندهی ترومپت بود ساخت. این کنسرتوی سه بخشی، نشاط و ذوق بی نظیری را با مخاطبان خود به اشتراک گذاشته و نهایت توانایی موسیقیایی ترومپت را نمایش میدهد.
● کنسرتوی چهار فصل اثر ویوالدی
همهی ما چهار فصل ویوالدی را بارها شنیدیم و همین شاید دلیلی باشد برای اینکه ندانیم چه قطعهی بی نظیری است. در این قطعه در واقع چهار کنسرتو یکی شده و هر بخش به یک فصل سال اختصاص مییابد. هر یک از بخشها با تصویرسازی شاعرانهای که موسیقی مجسم میسازد، همراه است، از آواز پرندگان بهاری تا طوفان تابستانه و لغزش اسکیت بازها در میانهی زمستان. این قطعه در سال ۱۷۲۵ در آمستردام منتشر شد، هر چند ویوالدی آن را ۸ یا ۹ سال قبل از آن ساخته بود.
کنسرتوی چهارفصل جدالی بین هارمونی و نبوغ و در نهایت ترکیبی بی نظیر از هر دوی آنهاست.
● کنسرتوی شماره ۲ پیانو اثر راخمانینوف
کنسرتوی شماره ۲ پیانو اثر سرگئی راخمانینوف روسی را میتوان یکی از بهترین قطعات موسیقی طول تاریخ دانست. کنسرتویی که از اولین تا آخرین نت آن، شاهکاری بی نظیر است. ترکیبی فوق العاده از تکنوازی و همنوازی ، طوفانی از احساسات که به طرزی الهام بخش با موسیقی تنیده شده و قلب شنونده را با خود همراه میسازد.
راخمانینوف، پس از سالها شکست موسیقیایی به خصوص در سمفونی شماره یک خود، در سال 1901 موفق به نوشتن نسخه اولیه این قطعهی بی نظیر شد و دنیای موسیقی را تحت تاثیر خود قرار داد.
● کنسرتوی ویولون اثر سیبلیوس
لیست ما کامل نخواهد بود مگر با ژان سبیلیوس، آهنگساز مطرحی که آرزو داشت ویولونیستی حرفهای شود اما میتوان گفت که خیلی موفق نبوده! البته بعضی با کمی غرض اینگونه از او یاد میکنند، اما سیبلیوس انتقام این حرف را با کنسرتوی ویولونی که در سال ۱۹۰۴ نوشت، از منتقدان خود گرفت! دونالد تووی، منتقد موسیقی این قطعه را پولونایزی (نوعی رقص لهستانی) برای خرسهای قطبی توصیف کرد و گفت که این قطعه به مانند یخهای فنلاند، زادگاه سیبلیوس برق میزند.
این کنسرتو از سه بخش تشکیل شده : نشاط انگیز ملایم (Allegro moderato)، ملایم (Adagio) و تند و نشاط انگیز (Allegro). این اثر منحصر بفرد برای تکنوازها چالشی همه جانبه است و همین آن را به یکی از بهترینهای دنیا تبدیل کرده.
دنیای موسیقی همیشه شاهد ظهور پدیده هایی فوق العاده در تاریخ بوده است. افرادی که با نبوغ فوق العاده شان در تاریخ ماندگار شدند و برای همیشه در ذهن طرفداران باقی خواهد ماند. نوازندگان گیتار نمایندگان نام آشنا و فوق العاده ای در بین این نوابغ دارند، ستارگانی که سبک های مختلف موزیک از جمله، راک اند رول، جز و بلوز را برای همیشه تغییر دادند. مجله ی اینترنتی معروف رولینگ استون لیستی 100 تایی از این نوازندگان فوق العاده ارائه داده که ما دراین مقاله به معرفی 10 تای اول میپردازیم.
1- جیمی هندریکس
جیمز مارشال هندریکس ، زاده ی 27 نوامبر 1942 در سیاتل آمریکاست ، خواننده و نوازنده ی معروفی که بسیاری او را تاثیرگذارترین نوازنده ی گیتار الکتریک در تاریخ موسیقی و یکی از از تحسین شده ترین موزیسین ها در قرن 20 می دانند .
او بی شک انقلابی عظیم را در موسیقی راک پدید آورد ، نوازندگی روان او مثال زدنی و بی بدیل است . موسیقی جیمی هندریکس برخاسته از جان و روح اوست و بر روح مخاطب نیز تاثیری عمیق می گذارد .
"Little wing " یا بال کوچک را میتوان زیباترین اثر او دانست که بسیاری معتقدند که هیچ نوازنده ای نمیتواند به مانند خود جیمی ، این قطعه را چنان عمیق و تاثیرگذار بنوازد .
این اسطوره ی بزرگ در سپتامبر 1970 در لندن از دنیا رفت .
2- اریک کلپتون
اریک کلپتون ، ستاره ی سبک بلوز و راک ، خواننده و ترانه سرای زاده ی بریتانیاست . سادگی خاص او در نوازندگی و سبک و انرژی خاص او مثال زدنی است .
کلپتون در دوران زندگی هنری خود ، یکبار به عنوان هنرمند تکنواز و دوبار با گروه های "cream " و " yardbirds " به تالار مشاهیر راک اند رول راه یافته است .
3- جیمی پیج
جیمز پاتریک پیج ، تهیه کننده ، موزیسین و ترانه سرای انگلیسی ، از اعضای گروه های راک معروف " led zeppelin" و
"the yardbirds" ، بی شک لایق جایگاه سوم در لیست ماست . به عنوان نوازنده ی اصلی او همیشه دقیق ترین اجرا را داشته و سلیقه ای فوق العاده در نوازندگی اش دیده می شود .
از برجسته ترین آثار او میتوان به " heartbreaker " اشاره کرد که اوج هنر خود را در آن به نمایش گذاشته است .
4- کیث ریچارد
کیث ریچارد ، موزیسین انگلیسی را با گروه معروف "the rolling stones " میشناسیم . بدون شک اسطوره ای بزرگ در تاریخ نوازندگی است .
معروف ترین آهنگ ریچارد ، "happy" به همراه رولینگ استونز است که در آن سبک زندگی بی قید و شرط خود را با بیان این جملات جشن میگیرد :
هرگز نمیخواستم مثل بابا باشم
صبح و شب برای رئیس کار کنم .
5- جف بک
آثار جف بک را میتوان تلفیقی از نبوغ و شخصیت او دانست . این هنرمند انگلیسی عضو گروه معروف "yard birds " را ، که در سال 1944 در ولینگتون به دنیا آمد را میتوان به عنوان یکی از برجسته ترین نوازندگان گیتار در تاریخ دانست ، کسی که به اعتقاد بسیاری ، مرزهای سبک بلوز را جابجا کرد !
6- بی بی کینگ
جایگاه ششم لیست ما متعلق به اسطوره ی آمریکایی بی بدیل تاریخ موسیقی ، بی بی کینگ است .
او اولین اثر خود را در سال 1949 روانه ی بازار و بعد از آن دهه ها را صرف اجرا بر صحنه های مختلف کرد . بی بی کینگ سالانه بیش از 300 تور در جای جای دنیا برگزار میکرد . در سال 2009 موفق به کسب 15 گرمی خود شد و 6 سال بعد در سال 2015 از دنیا رفت .
7- چاک بری
چاک بری امریکایی ، خواننده و ترانه سرا را میتوان یکی از پیشتازان موسیقی راک اند رول دانست . از معروفترین آثار او ،
“ no particular place to go “ ، "You never can tell “ و "johnny B.good " هستند .
دنیا این اسطوره ی بزرگ دنیای گیتار را در سال 2017 از دست داد .
8- ادی ون هیلن
ادی ون هیلن ، موزیسین هلندی-آمریکایی ، گیتاریست اصلی گروه راک آمریکایی ، " ون هیلن" بود.
از آثار ماندگار او میتوان به "unchained" اشاره کرد که سبک نوازندگی خاص او طوریست که انگار ساز دیگری به جز گیتار مینوازد !
متاسفانه این نوازنده ی تکرار نشدنی ، در اکتبر 2020 دیده از جهان فرو بست .
9- دوین آلمن
هاوارد دوین المن ، گیتاریست راک آمریکایی ، بنیانگذار گروه "برادران آلمن " ، نوازنده ی بی رقیب اسلاید است . تام داود ، تهیه ی کننده ی موسیقی و مسئول معرفی دوین و اریک کلپتون ، دیگر اسطوره ی این لیست در یکی از خاطرات خود آورده است که :
در سال 1970 ، زمانی که گروه برادران آلمن مشغول ضبط دومین آلبوم خود بودند ، مدیر برنامه های اریک کلپتون با او تماس گرفته و از او اجازه ی ضبط در استودیو اش را میخواهد . تام این موضوع را به دوین گفته و او بسیار مشتاقانه از ایم مسئله استقبال میکند و حتی از او میخواهد که در هنگام ضبط آلبوم اریک در استودیو حضور داشته باشد .
بعد ها این دو در اثری به نام " لایلا " ، با هم همکاری داشتند .
10- پیت تاونزند
پیتر دنیس بلنفرد تاونزند ، گیتاریست متولد لندن ، رتبه ی دهم را در لیست ما از آن خود کرده است . این اسطوره ی نوازندگی ، از اعضای گروه معروف و تکرار نشدنی "the who " است .
پیتر در دوران حرفه ای خود هرگز به طور مستقل کار نکرده و به همین خاطر است که بعضی معتقدند ، بسیاری از افراد به توانایی بی نظیر او در در نوازندگی پی نبرده اند .
از مشهورترین آثار او به همراه "the who" ، میتوان به آهنگ بی نظیر "won't get flood again" ، " Baba O'riley " و "let my love open the door " اشاره کرد . او اکنون 75 سال سن دارد .